Świadczenie wychowawcze jest wypłacane w ramach Programu Rodzina 500 Plus na każde dziecko do ukończenia przez nie 18 roku życia, bez względu na dochody rodziny. Świadczenie to ma na celu częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.
Kto otrzyma świadczenie wychowawcze
Świadczenie wychowawcze przysługuje matce albo ojcu, opiekunowi prawnemu dziecka lub opiekunowi faktycznemu dziecka. Opiekunem faktycznym jest osoba, która opiekuje się dzieckiem i wystąpiła do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka.
Świadczenie wychowawcze przysługuje również w postaci dodatku dzieciom umieszczonym w placówkach opiekuńczo-wychowawczych.
Ustalenie prawa do świadczenia
Ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz jego wypłata następują odpowiednio na wniosek matki, ojca, opiekuna faktycznego dziecka albo opiekuna prawnego dziecka.
Wniosek należy złożyć w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie wychowawcze - osobiście, korespondencyjnie, najlepiej listem poleconym za potwierdzeniem nadania lub przez internet – za pomocą systemu udostępnionego przez ZUS i e-banki, za pośrednictwem portalu empatia.mrpips.gov.pl oraz platformy ePUAP (epuap.gov.pl).
Wniosek o świadczenie wychowawcze można składać w formie papierowej od 1 sierpnia 2019 r., zaś online już miesiąc wcześniej, tj. od 1 lipca 2019 r.
Złożenie kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku w okresie od 1 lipca – do 30 września 2019 r. oznacza, że świadczenie zostanie przyznane od lipca.
Jeśli rodzic dziecka złoży wniosek w późniejszym terminie (po 30 września), prawo do świadczenia wychowawczego zostanie przyznane od miesiąca złożenia wniosku..
Rodzice, którzy mają przyznane do 30 września 2019 roku świadczenie wychowawcze na drugie i kolejne dzieci, składają od 1 lipca 2019 roku jeden wspólny wniosek o ustalenie prawa do świadczenia na wszystkie dzieci. Na podstawie takiego wniosku od 1 lipca zostanie im przyznane prawo do świadczenia na pierwsze dziecko (na które obecnie nie pobierają świadczenia wychowawczego), natomiast od 1 października br. na pozostałe dzieci (na które świadczenia są już przyznane do końca września.)
Nowelizacja ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci wydłuża do 31 maja 2021 roku pierwszy okres na jaki zostanie przyznane świadczenie wychowawcze na nowych zasadach. Oznacza to, że rodzice nie będą składać ponownie wniosków o świadczenie wychowawcze w 2020 roku.
Począwszy od 2021 roku (czyli od okresu świadczeniowego 2021/2022) prawo do świadczenia wychowawczego będzie ustalane na okres od 1 czerwca do 31 maja roku kolejnego. Wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego na kolejny okres będą przyjmowane od dnia 1 kwietnia danego roku, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną – od dnia 1 lutego danego roku.
Przyznanie przez organ właściwy lub wojewodę świadczenia wychowawczego nie wymaga wydania decyzji. Odmowa przyznania, uchylenie lub zmiana prawa do świadczenia wychowawczego wymagają wydania decyzji.
Organ właściwy lub wojewoda przesyła wnioskodawcy informację o przyznaniu świadczenia wychowawczego na wskazany przez niego adres poczty elektronicznej – o ile wnioskodawca wskazał adres poczty elektronicznej we wniosku. W przypadku gdy wnioskodawca nie wskazał adresu poczty elektronicznej, organ właściwy lub wojewoda, odbierając wniosek od wnioskodawcy, informuje go o możliwości odebrania od tego organu informacji o przyznaniu świadczenia wychowawczego.
Nieodebranie informacji o przyznaniu świadczenia wychowawczego nie wstrzymuje wypłaty tego świadczenia.
Świadczenie wychowawcze a uprawnienie do innych świadczeń
Świadczenie wychowawcze nie jest wliczane do dochodu przy ustalaniu prawa do świadczeń z innych systemów wsparcia, co oznacza, że nie będzie miało wpływu na prawo do świadczeń z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, czy dodatków mieszkaniowych.
Wyłączenie z egzekucji komorniczej
Świadczenie wychowawcze nie podlega egzekucji komorniczej. Jest też wyłączone z egzekucji komorniczej prowadzonej z rachunku bankowego. W praktyce oznacza to, iż osoba, która ma prawo do świadczenia, a jest zadłużona i postępowanie w stosunku do niej prowadzi komornik, nie musi się martwić o środki z Programu 500 Plus wpływające na rachunek bankowy. Przepisy uniemożliwiają bankowi wykonanie zajęcia komorniczego tego świadczenia i innych świadczeń zwolnionych spod egzekucji ze względu na ich wyłączenie spod zajęcia (środki nie będą przekazywane na pokrycie egzekwowanej należności). Zadaniem banku jest powiadomienie komornika o niemożności przekazania części kwoty znajdującej się na rachunku bankowym ze względu na okoliczność, iż pochodzi ona ze świadczeń niepodlegających zajęciu.
